Zon Ekonomi Eksklusif (ZEE)

KUALA LUMPUR, 8 Feb – Menghampiri pembentangan Bajet 2023 yang akan berlangsung pada 24 Februari ini, bekas Panglima Tentera Laut, Laksamana Tan Sri Mohd Reza Mohd Sany menyatakan ia merupakan peluang kepada kerajaan untuk mengukuhkan semula pertahanan negara dan juga Angkatan Tentera Malaysia (ATM).

“ATM atau pertahanan negara telah begitu lama diabaikan. Saya berharap kerajaan kali ini mengambil peluang untuk mengubah keadaan tersebut,” katanya yang menyuarakan harapan terhadap Bajet 2023.

Pandangan beliau terhadap keadaan semasa pertahanan negara telah lama diungkapkan. Ini terutamanya semasa Sesi Plenari Pertama Persidangan Keselamatan Negara 2022 pada Julai tahun lalu.

Pada ketika itu, Reza menyatakan perancangan perolehan yang ampuh untuk direalisasikan sepenuhnya mulai sekarang bagi membolehkan keupayaan cegah rintang ATM mampu memelihara kedaulatan negara.

Dalam kenyataan beliau baru-baru ini, bekas Panglima Tentera Laut itu sekali lagi menegaskan bajet ATM perlu dikaji semula agar ia sesuai dengan keadaan semasa.

“Bajet ATM perlu dikaji semula supaya ianya lebih sesuai dengan landskap keselamatan semasa,

“Dalam konteks ini, ianya hendaklah ditingkatkan dari tahap sekarang ke tahap yang lebih realistik iaitu sekitar 1 hingga 1.5% dari KDNK,” ujar beliau.

“Business is not as usual”

Walaupun baharu sahaja menyerahkan tugas Panglima Tentera Laut kepada penggantinya Reza menegaskan pandangan beliau tetap sama dan tidak berubah.

“Pandangan saya tetap konsisten sama ada semasa saya masih Panglima Tentera Laut atau mantan seperti sekarang,

“Saya telah berkali-kali menerangkan bahawa landskap keselamatan (security landscape) di peringkat global dan serantau telah berubah,

“Keadaan ini pula memerlukan bajet pertahanan kita dikaji semula. Business is not as usual,” ujar beliau.

Laksamana (Bersara) Tan Sri Reza Mohd Sany menegaskan pendirian beliau terhadap keadaan pertahanan negara tetap sama walaupun tidak lagi menerajui Tentera Laut Diraja Malaysia. Foto: TLDM

Kebimbangan Reza sudah tentu mempunyai asasnya yang tersendiri memandangkan geopolitik global mengalami perubahan drastik semenjak Perang Ukraine-Rusia tercetus pada 24 Februari tahun lalu.

Tambahan pula, rantau Indo-Pasifik tetap dianggap sebagai titik panas dan pergeseran antara kuasa besar iaitu China dan Amerika Syarikat. Secara tidak langsung, pergeseran ini memberikan kesan kepada Malaysia yang terletak di tengah-tengah laluan perdagangan antarabangsa dan juga rantau Indo-Pasifik.

Pencerobohan kapal China dan Kertas Putih Pertahanan

Selain daripada itu, isu kehadiran kapal Pasukan Pengawal Pantai China (China Coast Guard) sekali lagi mendapat perhatian berikutan kehadiran kapal-kapal tersebut di kawasan perairan Indonesia dan juga Malaysia.

Pemerhati antarabangsa melaporkan kehadiran kapal CCG yang dianggap kerap berlaku di kawasan perairan negara terutamanya di Beting Patinggi Ali.

Kementerian Pertahanan Malaysia baru-baru ini menegaskan Beting Patinggi Ali adalah milik negara.

Baru-baru ini, Kementerian Pertahanan Malaysia menegaskan bahawa kawasan tersebut merupakan milik negara dan ia berada dalam Zon Ekonomi Eksklusif (ZEE) Malaysia.

Isu pencerobohan kapal kerajaan kuasa besar di luar pesisir Sabah dan Sarawak turut dilaporkan dalam Kertas Putih Pertahanan (KPP) yang dibentangkan pada tahun 2019.

Menurut dokumen itu, pencerobohan ini adalah jelas bertentangan dengan hak kedaulatan negara di Zon Ekonomi Eksklusif (ZEE) di Laut China Selatan sebagaimana yang diperuntukkan di bawah undang-undang antarabangsa.

Antara kandungan Kertas Putih Pertahanan yang memperincikan keadaan semasa dan keperluan pertahanan negara.

KPP menyatakan Zon Maritim Malaysia adalah luas dan merangkumi ZEE pelantar benua dan ruang udara di atasnya.

Bagi mempertahankan kawasan ini, ATM bergantung kepada aset udara dan juga laut.

“Justeru, ATM bergantung pada dua kelas kapal perang iaitu Kapal Tempur Pesisir (Littoral Combat Ship, LCS) dan Kapal Ronda Generasi Baru (New Generation Patrol Vessel, NGPV) yang mampu melaksanakan operasi di kawasan ini dengan jarak, ketahanan dan keupayaan yang diperlukan,” jelas dokumen itu.

LCS: Duri dalam daging

LCS merupakan antara isu yang membelenggu pertahanan negara semenjak akhir-akhir ini. Pada tahun lalu, Laporan Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negara (PAC) telah mendedahkan kepincangan yang berlaku terhadap projek tersebut.

Terbaharu, Panglima Tentera Laut ke-18, Laksamana Datuk Abdul Rahman Ayub mendedahkan perolehan kumpulan pertama LCS telah dikurangkan kepada 5 buah berbanding 6 pada perancangan asal.

Menyentuh LCS, Reza menegaskan projek itu perlu diteruskan.

Projek LCS menjadi batu penghalang kepada transformasi ke hadapan Tentera Laut Diraja Malaysia.

“Kerajaan perlu menentukan projek LCS diteruskan dan disiapkan dengan jayanya,” katanya.

Kelewatan LCS dilihat telah menganggu perjalanan Pelan Transformasi 15-to-5 sehinggakan TLDM perlu melakukan pelbagai inisiatif untuk memastikan aset-aset sedia ada untuk terus berupaya memikul amanah dalam mempertahankan kedaulatan perairan negara.

Antaranya melaksanakan pelbagai program refit, repowering, dan selenggaraan Obsolescence Programme. Walaupun begitu, usaha ini tidak akan memadamkan realiti bahawa aset-aset TLDM yang berusia perlu digantikan.

Titah Sultan Selangor dan aset usang

Isu keadaan semasa aset TLDM turut mendapat perhatian Sultan Selangor, Sultan Sharafuddin Idris Shah. Baginda yang juga merupakan Kapten Yang di-Pertua TLDM bertitah bahawa kapal-kapal TLDM yang berusia perlu diganti.

Pada akhir Disember lalu, sebuah kapal milik Tentera Laut Diraja Thailand (Royal Thai Navy), HTMS SUKHOTHAI telah tenggelam di perairan teluk Siam. Insiden yang menimpa kapal berusia 35 tahun ini umpama ‘amaran awal’ buat Malaysia kerana usia kapal tersebut ‘agak muda’ berbanding KD KASTURI dan KD LEKIR. Malah, majoriti aset TLDM telah pun melebihi usia 40 tahun terutamanya FAC.

Kapal milik Tentera Laut Diraja Thailand (Royal Thai Navy), HTMS SUKHOTHAI yang berusia 35 tahun tenggelam dibadai ombak di perairan Teluk Siam pada Disember lalu.

Malah, angkatan laut negara menyatakan pihaknya akan mengkaji SOP operasi kapal berusia bagi mengelakkan insiden malang negara jiran menimpa TLDM.

Selain daripada itu, angkatan laut negara mengalami kekurangan aset berkeupayaan tempur (kombatan). Keadaan ini telah menganggu perjalanan eksesais terbesar TLDM, Eks Kerismas pada tahun lalu.

LMS Batch 2 sebagai langkah awal isi jurang aset kombatan

Situasi kekurangan aset tempur telah pun disuarakan oleh TLDM termasuk oleh Reza sendiri semasa beliau menerajui TLDM pada satu ketika dahulu. Situasi ini sudah tentu merunsingkan di Armada Timur TLDM yang berhadapan dengan isu pencerobohan kapal kerajaan asing di kawasan mereka.

TLDM memerlukan anjakan yang drastik bagi memastikan keupayaan untuk mempertahankan kedaulatan perairan negara dapat dilaksanakan sepanjang masa.

Reza pernah menyatakan tugas mempertahankan laut yang luas dengan aset yang tidak setara dengan tugas diumpamakan oleh beliau sebagai “disuruh tebang pokok guna pisau cukur”.

Panglima Tentera Laut ke-18 baru-baru ini turut menyuarakan isu jurang aset kombatan dan keperluan untuk memperolehi LMSB2 dalam masa terdekat.

Dalam menghadapi situasi ini, TLDM sekali lagi menyuarakan keperluan untuk memperolehi LMS baharu dalam masa terdekat. Sehingga kini, kerajaan belum memutuskan perolehan 3 buah LMSB2.

Bagi Reza, kerajaan perlu menyediakan peruntukan sewajarnya bagi memastikan LMS dapat dilaksanakan dengan segera.

“Kerajaan perlu menyediakan peruntukan sewajarnya supaya LMSB2 dapat direalisasikan dalam masa terdekat dan sebelum terlambat,” tegasnya.

LMS merupakan salah satu komponen daripada perancangan 15-to-5. Panglima Tentera Laut ke-18 baru-baru ini menjelaskan LMSB2 digariskan untuk mempunyai keupayaan tempur berbanding LMS yang diperolehi dari China.

Menurutnya, TLDM berharap perolehan LMSB2 dapat diputuskan pada tahun ini memandangkan proses perolehan sesebuah kapal akan memakan masa yang agak lama.

Malah, TLDM terpaksa bertahan dengan aset sedia ada sementara menanti aset baharu diterima. – airtimes.my

Terkini kita dikejutkan dengan pertembungan antara kapal pemusnah China dengan angkatan armada laut Amerika Syarikat pada skala luar biasa di perairan kita hingga memaksa Menteri Luar Negeri Datuk Seri Hishammuddin Tun Hussein memberi amaran keras serta menegaskan hak Malaysia di bawah Konvensyen Undang-undang Laut PBB (UNCLOS) 1982.

Pencerobohan kali ini adalah cukup luar biasa oleh China di perairan kita – bukan sahaja mereka menghantar kapal hidrografi dan kapal peronda pengawal pantai, tetapi juga Kapal Pemusnah Type 052B iaitu Wuhan (169) seperti mana laporan New York Times.

Dengan segera, Amerika Syarikat telah mengerahkan angkatan armada mereka iaitu Kapal Penyerang Amfibia (LHA), USS America, kapal ‘guided-missile cruiser’ USS Bunker Hill (CG52) dan ‘guided-missile destroyer’ USS Barry-DDG 52.

Segalanya bermula pada 17 April 2020 apabila kapal Hidrografi milik China iaitu Haiyang Dizhi 8 dilaporkan mula mengganggu aktiviti penggalian minyak dan gas oleh kapal Eksplorasi dan Penggalian West Capella yang disewa Petronas. Ia turut dirapati oleh sekitar sepuluh kapal peronda Pengawal Pantai China (CCG) 5901.

Pada 20 April pula, portal Malaysia Defence Review melaporkan bahawa Kapal Penyerang Amfibia (LHA) milik Tentera Laut Amerika Syarikat (USN), USS America berada dalam kedudukan 100 batu nautika dengan kelajuan penuh dari Kapal Ekplorasi dan Pengalian milik Petronas, West Capella.

Kapal USS America sebelum itu berada di Laut China Timur untuk menjalani latihan bersama pasukan Pertahanan Diri Maritim Jepun (JMSDF) dan kemudiannya ulang bekal di Filipina.

Laman Armada Pasifik Ketujuh, Amerika Syarikat mengesahkan bahawa operasi ‘Expeditionary Strike Group’ ini dikepalai Kapal Penyerang Amfibia USS America (LHA 6), diiringi kapal ‘guided-missile cruiser’ USS Bunker Hill (CG52) dan ‘guided-missile destroyer’ USS Barry-DDG 52.

Portal Malaysia Defence Review melaporkan bahawa Kapal Frigat Australia, Kelas Anzac, HMAS Parramatta turut berada di Laut China Selatan. Portal Malaysia Military Power (MMP) pula melaporkan bahawa aset TLDM dan APMM juga berada dekat dengan West Capella dan turut memantau persekitaran EEZ kita.

Hakikatnya, kapal West Capella sudah pun berada di medan minyak baharu itu sejak bulan Oktober tahun lalu, namun kini ternyata ia adanya peningkatan aktiviti oleh China dengan kemasukan kapal peninjau dasar laut Haiyang Dizhi 8 diiringo lebih 10 buah kapal militia dan pengawal pantai.

Untuk rekod, kapal China yang sama juga melakukan aktiviti provokatif di perairan Vietnam sebelum itu apabila Vietnam menuduh China sengaja menenggelamkan kapal mereka hingga mengakibatkan lapan warga mereka maut – sekali gus mencetuskan ketegangan antara kedua-dua negara.

Rejim komunis itu tetap tidak mengendurkan lagak unilateral mereka. Sejak Disember 2019 lagi, rejim itu membantah tindakan Malaysia menghantar tuntutan persempadanan pentas benua di Utara Laut China Selatan ke Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB).

Tindakan Malaysia menghantar tuntutan itu yang kedua selepas kali pertama melakukannya untuk bahagian Selatan di Laut China Selatan pada 2009 bersama-sama Vietnam jelas selari dengan Konvensyen Undang-undang Laut Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNCLOS) yang menyatakan bahawa mana-mana negara berhak menuntut hak Zon Ekonomi Eksklusif (ZEE) sejauh 200 batu nautika dari garis pantainya.

Kemuncaknya pada 21 April 2020, China bertindak memberikan nama kepada 80 pulau dan ciri geografi lain di Laut China Selatan, yang segera menimbulkan kemarahan negara-negara jiran.

Pengumuman ini dibuat sehari selepas China menubuhkan daerah pentadbiran baharu untuk rangkaian pulau Spratly dan Paracel yang menjadi pertikaian. Notis itu menyenaraikan nama dan koordinat terhadap 80 pulau, terumbu, dasar laut, beting dan rabung, di mana 55 daripadanya berada di dalam laut.

Felo Bersekutu Badan Pemikir Britain, Chatham House, Bill Hayton berkata: “Tidak ada negara yang boleh menuntut kedaulatan ke atas ciri di bawah laut melainkan ia berada dalam jarak 12 batu nautika dari daratan. Oleh itu, adakah China tidak mengetahui hal ini atau sengaja cuba membatalkan undang-undang antarabangsa? China meratifikasi Konvensyen PBB mengenai Undang-Undang Laut (UNCLOS) yang sangat jelas mengenai apa yang boleh dan tidak boleh dituntut oleh negara sebagai wilayah. Namun China nampaknya menentang UNCLOS dengan menegaskan kedaulatan di tempat yang sangat jauh”.

Ternyata, dalam keadaan China meratifikasi Konvensyen PBB sekali pun, mereka masih bertindak unilateral melalui kekuatan ketenteraan. Maka tidak hairanlah jika Amerika menggunakan alasan sedemikian untuk hadir ke perairan kita.

Maka kenyataan akhbar Menteri Luar Negeri Datuk Seri Hishammuddin Tun Hussein yang baru diedarkan hari ini amat kritikal. Memetik antara kenyataan bertarikh 23 April 2020 berkenaan di South China Sea Outpost: “Malaysia menegaskan komitmen untuk mempertahankan kepentingan dan haknya di Laut China Selatan. Malaysia berpandangan bahawa Laut China Selatan perlu kekal sebagai laut yang aman bagi laluan perdagangan. Maka, segala perkara yang berkait dengan Laut China Selatan perlu diselesaikan secara aman berasaskan prinsip undang-undang antarabangsa, termasuklah Konvensyen Undang-undang Laut PBB (UNCLOS) 1982”.

Datuk Seri Hishammuddin juga mengingatkan: “sebagai bekas Menteri Pertahanan, saya benar-benar mengambil maklum dan sedar dengan situasi semasa. Kita mesti menghindari insiden kemalangan yang tidak disengajakan di perairan ini. Meski pun undang-undang antarabangsa menjamin kebebasan pelayaran, kehadiran kapal-kapal perang di Laut China Selatan berpotensi meningkatkan ketegangan yang boleh mengakibatkan kesilapan perkiraan serta memberi kesan kepada keamanan, keselamatan, dan kestabilan di rantau ini”.

Datuk Seri Hishammuddin menutup kenyataan akhbar beliau seperti berikut: “Pendirian kami adalah bahawa sebarang pertikaian seharusnya diselesaikan dengan cara muhibah melalui kaedah yang aman, diplomasi, dan kepercayaan bersama antara kesemua pihak yang terlibat. Hanya kerana kami tidak membuat sebarang kenyataan umum mengenai isu ini tidaklah bermakna kami tidak mengusahakan segala langkah di atas, kami telah mengusahakan komunikasi terbuka dan berterusan dengan semua pihak yang terlibat, termasuklah Republik Rakyat China dan Amerika Syarikat”.

*Abdul Muein Abadi merupakan Penyelidik PhD di Faculty of Governance and Global Affairs, Leiden University, Belanda. Artikel asal disiarkan laman Facebook rasmi beliau bertajuk BREAKING NEWS: KAPAL PEMUSNAH CHINA BERTEMBUNG ARMADA AMERIKA DI LAUT KITA, MENTERI BERI AMARAN KERAS

Zon Ekonomi Eksklusif (ZEE)

Pertahanan negara telah lama terabai, masa untuk kerajaan ubah keadaan – Reza

Kapal perang China-AS ceroboh perairan Malaysia